Nhận thức được bản sắc văn hóa dân tộc là những giá trị tinh thần bền vững nhất, là sắc thái cội nguồn khơi niềm tự hào mỗi dân tộc, nhiều năm qua, ông Giàng A Páo - dân tộc Mông, người có uy tín tại bản Thào Chua Chải (xã Chế Cu Nha) đã tích cực vận động các gia đình trong dòng họ và nhân dân trên địa bàn bảo tồn bản sắc văn hóa tốt đẹp của cha ông.

"Là người uy tín trước hết mình phải hiểu được chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, đặc biệt là nắm được những bản sắc văn hóa của người Mông, từ đó tìm hiểu, sưu tầm lưu giữ các nét đẹp văn hóa của dân tộc mình, nhất là các phong tục, tập quán, dân ca, nhạc cụ, trang phục, tiếng nói, lễ hội, các trò chơi dân gian..., các đồ dùng sinh hoạt gia đình, các loại trang phục mặc trong lễ hội của dân tộc Mông", ông Páo chia sẻ.

Cũng như ông Giàng A Páo, ông Mùa Thào Páo, người có uy tín ở bản Nậm Pảng (xã Nậm Có), nhiều năm nay không chỉ vận động gia đình, cộng đồng thực hiện tốt các quy định của Đảng, Nhà nước, vận động nhân dân xóa bỏ hủ tục mà còn tích cực tham gia giữ gìn, bảo tồn và phát huy bản sắc văn hóa truyền thống của dân tộc Mông.

Ông cho biết: "Đến nay, nhiều lễ hội, phong tục, tập quán tốt đẹp của địa phương được khôi phục, gìn giữ và phát triển như: lễ hội giã bánh dày, lễ hội Gầu Tào hay các trò chơi dân gian: đánh quay, kéo co, bắn nỏ, đẩy gậy... Tôi và nhiều già làng trưởng bản khác trong toàn huyện luôn có ý thức bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống quý báu của các dân tộc, đồng thời quảng bá những nét đẹp, nét đặc trưng của dân tộc Mông đến du khách trong và ngoài nước".

H.Mù Cang Chải hiện có 350 già làng, trưởng dòng họ, người có uy tín, trong đó có 97 người có uy tín. Ý thức rõ ý nghĩa của việc bảo tồn, gìn giữ và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống, hằng năm các già làng, trưởng dòng họ, người có uy tín đã phát huy vai trò trong công tác tuyên truyền, vận động nhân dân, nhất là con em trong dòng họ, bản làng; đề xuất tham mưu đưa các giá trị văn hóa vào truyền dạy trong các nhà trường, thành lập các câu lạc bộ văn hóa truyền thống theo sở thích. Toàn huyện đã thành lập được 110 đội văn nghệ truyền thống bản sắc dân tộc Mông, Thái nhằm duy trì các hoạt động văn hóa, nghệ thuật dân gian.

Theo ông Nông Việt Yên, Bí thư Huyện ủy Mù Cang Chải, thời gian qua, huyện đã chỉ đạo xây dựng, ban hành và tổ chức thực hiện nhiều chương trình, đề án quan trọng, như Đề án "Giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc Mông giai đoạn 2013 - 2015, định hướng đến năm 2020", Nghị quyết số 21 về tăng cường giữ gìn, phát huy giá trị bản sắc văn hóa dân tộc trên địa bàn H.Mù Cang Chải, giai đoạn 2021 - 2025...

Nhờ đó, việc bảo tồn và phát huy văn hóa truyền thống các dân tộc trên địa bàn huyện đạt được nhiều kết quả tích cực, góp phần quan trọng vào sự phát triển kinh tế - xã hội, nâng cao chỉ số hạnh phúc cho người dân. Trong quá trình bảo tồn, lưu giữ văn hóa truyền thống ấy, có sự đóng góp lớn của người có uy tín.

Dù vậy, ông Yên nhìn nhận, công tác bảo tồn, gìn giữ và phát huy các giá trị văn hóa trên địa bàn H.Mù Cang Chải vẫn còn những khó khăn như: việc sưu tầm, thống kê, biên soạn các tác phẩm văn học dân gian, các làn điệu dân ca, âm nhạc dân gian… thành sách, thành công trình mang tính hệ thống, có giá trị học thuật còn hạn chế; các giá trị văn hóa truyền thống như kiến trúc, trang phục và những di sản văn hóa phi vật thể (tiếng nói, văn học, nghệ thuật dân gian, các làn điệu dân ca, dân vũ…) đang có nguy cơ bị mai một.

Chính vì thế, thời gian tới, cùng với sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị, H.Mù Cang Chải sẽ tiếp tục phát huy vai trò của các già làng, trưởng dòng họ, người có uy tín để bảo tồn, gìn giữ và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống của các dân tộc. Coi trọng và làm tốt công tác bảo tồn di sản văn hóa các dân tộc thông qua việc thống kê, lập hồ sơ các di sản văn hóa; khuyến khích, tạo điều kiện cho tổ chức, cá nhân nghiên cứu sâu, bảo quản, truyền dạy và giới thiệu di sản văn hóa phi vật thể và vật thể; áp dụng các biện pháp khẩn cấp của chính quyền để bảo vệ các giá trị văn hóa truyền thống đặc sắc, ngăn chặn nguy cơ làm mai một, sai lệch hoặc thất truyền.

Huyện cũng xác định tập trung phát triển du lịch dựa trên 3 loại hình: du lịch văn hóa - lịch sử, du lịch nghỉ dưỡng - giải trí và du lịch sinh thái mạo hiểm gắn với du lịch cộng đồng, từng bước nâng cao thu nhập, ổn định cuộc sống, tạo động lực để đồng bào dân tộc tiếp tục thực hiện tốt công tác bảo tồn, gìn giữ và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống…